Yazar

Özkan ÇELİKTEN

 

 

Aralık 2019

 

Üretimi Yapan Zekâ

 

Türk çiftçimiz çalışkan olduğu kadar da zekidir. Biz onlara yolun girişini gösterelim, yoldaki taşları temizleyelim yeter. Sonra önemli olan pazarlama. Pazarı doğru belirlemek için ise en baştaki yolu doğru seçtirmemiz gerekir.

 

Ülke tarım stratejisini belirleme de yapay zekanın neler yapabileceğinden hiç şüphe yok. Peki, alt düzeyde (sahada) birebir olarak çiftçinin beklentilerine yönelik neler yapabiliriz?

Bu sene neyi, nasıl üretmeliyim ki “Satış” derdim olmasın? Bir çiftçi için asıl soru budur. Daha önceden yaptığımız makine öğrenmesi karar destek uygulamasında, tüm çiftçilerin tüm verilerinden öğrenmiş bir model üzerinde, bir çiftçinin sahip olduğu tarımsal arazide neyi yetiştirmeli sorusuna cevap olabilmiştik. Bu bizi diğer soruya yönlendiriyor, NASIL üretmeliyim?

Çok kısa süre önce köy toplantısına katılarak onlarca çiftçimizin gerçek problemleri ile iştigal olan kamuda görevli idari ve teknik yöneticiler ile akademisyenlerle birlikte bulunma şansım oldu. Çiftçilerimiz en çok, büyük emek vererek yaptıkları üretimleri karşılığında beklentilerini karşılayamadıklarını bildirdiler.

Aslında detaya indiğimizde, örnek aldığımız hayvancılık için birçok çiftçimizin zorlansa da ürettiği malını piyasa fiyatlarına yakın satabildiğini gördük. Burada problem, üretim maliyetlerini azaltamadığımız için kar oranının düşük seviyede kalarak Türk Çiftçisinin yaşam standartlarını yakalayamaması. Uzmanlar, özellikle yurtdışı menşeili bazı girdilerde yapılamayacak olsa da örneğin bu piyasada yem satın almak yerine, zahmetsiz olan yem bitkisi üreterek hayvancılık yapmanın, en kötü senaryoda bile daha fazla gelir elde edebilmek olduğunu matematiksel olarak ispatladılar ve bu şekilde yapanlardan da teyit aldılar.

Sonuç olarak görülüyor ki aslında çiftçilerimizin NASIL üretmeliyim sorusuna cevap vermemiz ve bu kapsamda teknolojiyi arkamıza aldığımızda ise üretimdeki riskleri en aza indirgeyecek ve kalite/verimliliği artıracak yöntemlere yönlendirmemiz gerekecek. Yani en başta bahsettiğim yolun doğrusuna sevk etmemiz…

Bahsettiğim konular bu işin uzmanlarına ait, doğru. Herkesin işine de saygımız sonsuz. Ama buraya kadar olan kısımda onlarla da hemfikiriz zaten. Aslında veri bilimciler olarak tarımsal üretimi, çiftçilerde doğru yönlendirme ile çok daha işler hale getirebilmekten bahsediyoruz.

Veri yönetimi çalışmalarını, üretimi nasıl daha iyi hale getirebilirize çevirmeliyiz. Çiftçinin yetiştirdiği ürün bilgisi ile ekim bilgisinden hareketle; hava durumu, ürünün çevredeki yetişme ve gelişme safhaları, hastalıkları, verimi, ilaçlanması, gübrelenmesi gibi konularda akademik bilgilerin yanı sıra ürünün geçmiş fenolojisi ve uydu, dron gibi teknolojilerle de anlık gelişme bilgilerini kullanarak, bir ürünü daha az riskli ve maliyetli, daha fazla verimli üretmenin yolunu bulmaya çalışmalıyız. Ancak, çiftçi bu hizmetlerin üretim maliyetine yansımasını istemiyor ve mobil gibi kolay kullanım talep ediyor. Neden olmasın…