Dijital Biz Dergisi | Yazar

Dr. Erol ÖZGÜNER

Ocak 2021

2020 Trendler – 2021 ve Yeni 10 Yıla Başlangıç

2021, yeni bir yıl, yeni umutlar, beklentiler, gerçekleşmesini umduğumuz, istediğimiz bugüne kadar ertelediğimiz ama artık gerçekleşmesini istediklerimiz. Peki 2020’de neler oldu ve yeni bir 10 yılın ilk yılında bizleri neler bekliyor. Yeni yılın ilk yazısında biraz bunlara değinmek istedim.

2020 Avustralya’daki orman yangınları ile başladı, küresel ısınmanın önemli etkilerinden birini dünya en yalıtılmış coğrafyalarından birisinde yaşadı, 500 milyonun üzerinde hayvan öldü. Ekosistem neredeyse çöktü. Kobe’nin helikopter kazasında beklenmedik ölümü tüm dünyayı üzdü, etkiledi. Aslında daha başlarken ipuçları gelmişti. 30 Ocak’ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Covid-19 salgınını Uluslararası Öneme Sahip Halk Sağlığı Acil Durumu olarak ilan etti. O günlerde hiç kimse bu kadarını beklemiyordu. 27 Şubat’ta Dow Jones %4,4 düşüşle tarihi bir etkilenme yaşıyor ve dünyaya salgının yanında ekonomik bir kriz geliyor mesajı da veriyordu. 8 Mart’ta İtalya ve İspanya ülke genelinde karantina ilan ediyor, salgın önlenemez bir hal alıyordu. 11 Mart’ta WHO, Covid-19’u küresel salgın olarak ilan ediyor, sıkı önlemler alınmasını şiddetle öneriyordu.13 Mart’ta Nepal hükümeti salgın nedeniyle Everest’e tırmanışların durdurulduğunu açıklıyordu, Nepal’in en önemli turizm aktivitesi belirsiz bir süre ile son buluyordu. 16 Mart’ta Dow Jones Endüstriyel Ortalaması tarihinin en büyük düşüşünü yaşıyor ve 1929 krizi bile geride kalıyordu. 18 Mart’ta Covid’den Türkiye’deki ilk ölüm gerçekleşiyordu. Virüs artık Türkiye’deydi. 2 Nisan tarihinde dünya çapında salgından etkilenen insan sayısı 1 milyonu geçmişti. Spor müsabakaları, turnuvalar, kültürel etkinlikler tek tek ertelenmeye başlamıştı. Online çalışma tarzı hayatımızın gerçeği olmaya başlamıştı. “Meeting ID nedir”, “sesim geliyor mu”, “mikrofonum kapalı kalmış” cümleleri hayatımıza girmeye başlamıştı. Kısıtlamalar başlamış, evlere kapanmıştık. 25 Nisan’da dünya genelinde ölen insan sayısı 200.000’i aşmıştı. 10 Mayıs’ta onaylanmış hasta sayısı dünya çapında 4 milyon olarak kaydediliyordu. Dünya Covid-19, ölüm, aşı kelimelerini milyarlarca kez arayarak tek bir konu etrafında toplanıyordu. 31 Mayıs tarihinde hastalığa yakalanan onaylanmış kişi sayısı dünya çapında 6 milyonu geçiyordu. Haziran başında Peak Games’in Zynga’ya 1,8 milyar dolar gibi bir rakama satılması, teknoloji dünyasında beklenen ülke genelinde şaşkınlık yaratan bir haber olarak gündeme düşüyordu. Gözlerden kaçan bir başka satın alma ise İngiliz güvenlik şirketi Micro Focus’un, yerli siber güvenlik girişimi Atar Labs’ı satın almasıydı. Çok konuşulmayan bu satın alma ise siber güvenlik alanında çok önemli bir gelişmeydi. 2 Haziran’da Google aleyhine Chrome kullanımlarında gizli modda izleme yapılarak kişilik hakları ihlali sebebiyle 5 milyar USD’lik bir dava açılıyordu, her gün daha fazla online olup daha fazla data kullandığımız günlerdi oysa. Haziran başında Starlink projesi kapsamında 60 yeni uyduyu daha dünya yörüngesine oturtan Elon Musk’in dünyayı uydularla kapsayarak tüm dünyaya internet sağlama projesi daha yüksek sesle gündeme gelmeye başlıyor, hisseleri tavan üzerine tavan fiyatlarla yükselişine devam ediyordu. 16 Haziran’da dünya Covid’in yaz döneminde bitmesini beklerken toplam sayı 8 milyonu geçiyordu. Günlük yaşam Hollywood senaryosunu andıran örneklerle karşımıza çıkıyor, 8 milyar insan eve kapanıyordu. 28 Haziran’da sayı 10 milyon olarak açıklanıyor, kartopu çığa dönüyordu. 21 Temmuz’da Avrupa Birliği ülkeleri pandemi ile mücadelede zarar gören insanları desteklemek için 750 milyar Euro’luk destek paketini onaylıyor, vaka sayısı ise 15 milyonu geçiyordu. Aşı ile ilgili çalışmalar son hız devam ediyor, ilk ipuçları gelmeye başlıyordu. 10 Ağustos’ta sayı 20 milyonu geçiyor, ölüm sayısı 800.000’e ulaşıyordu. 26 Ağustos’ta kişisel geliri 200 milyar doları aşan ilk kişi olarak Amazon’un sahibi Jef Bezos’u anons ediyordu.17 Eylül’de salgın 30 milyon kişiyi etkisi altına alıyordu. 21 Eylül’de Microsoft, video oyun endüstrisinin tarihindeki en büyük ve en pahalı devralma olan Bethesda Softworks ve takip eden yan kuruluşları da dahil olmak üzere video oyunu sahibi ZeniMax Media’yı 7,5 milyar ABD doları karşılığında satın almayı kabul ediyordu. 29 Eylül’de ölü sayısı 1 milyonu geçiyordu. 30 Ekim’de 7 büyüklüğünde bir depremle İzmir’de sarsılıyor ve yüzlü rakamlarla ifade edilen kaybımız oluyordu, deprem gerçeğimizdi kendisini yine hatırlatmıştı. 91 saat sonra kurtarılan Ayda zihinlerimizde yer ediyor, 1999 depreminden sonra bölgeyi ziyaret eden Clinton’ın burnunu sıkan Erkan bebeği hatırlıyorduk. Kayıplarımıza dair acılarımız kelimelere sığmıyordu. 3-7 Kasım arasında ABD seçimlerini Joe Biden kazanıyor ve 46. ABD Başkanı oluyordu. 8 Kasım’da Covid-19’lu sayısı 50 milyonu geçiyordu. 9 Kasım’da Pfizer ve BionTech, 2 Türk doktoru ile %90 etkili aşının bulunduğunu açıklıyordu. Dünya eve kapanmanın verdiği stres ile artık mental problemleri de yaşamaya başlamış, toplum hayatı sosyal olarak çok ciddi yaralar almıştı. 30 Kasım’da Biyolojideki en büyük gizemlerden biri olan protein katlanması, DeepMind tarafından geliştirilen bir yapay zekâ algoritması olan AlphaFold tarafından çözülürken Covid rakamı 60 milyonu geçiyordu, ama artık aşı umudumuz vardı. 8 Aralık’ta, Birleşik Krallık, klinik olarak yetkilendirilmiş, tamamen test edilmiş bir aşı kullanarak toplu aşılama kampanyası başlatan ilk ülke oldu. 11 Aralık’ta Avrupa Birliği, önümüzdeki on yılda sera gazı emisyonlarını %55 oranında azaltmayı kabul etti. Yeni 10 yılın en ciddi problemleri küresel ısınma ve sonuçları olacak, bilim insanları bunu yıllardır sesleri kısılıncaya kadar bağırırken kulaklarını kapatan siyasetçilerin artık kaçacak yerleri kalmamıştı. 14 Aralık’ta, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada Tozinameran ile toplu aşılamaya başlıyor, ülkemiz de Çin aşısını seçerek aşılamayı başlatıyordu. Yıl biterken tüm dünyada Covid-19’dan etkilenen insan sayısı 75 milyonu geçiyor, aşılamalar devam ediyor ancak mutasyona uğrayan virüs sebebiyle başta İngiltere olmak üzere birçok ülke sınırlarını bir kez daha kapatıyordu.

2020 genel olarak dünyaya çok uğurlu bir yıl gelmedi. 2021’de umutlar büyük ancak reel düzlemden de ayrılmamak gerekiyor. Küresel ısınma tüm şiddeti ile kapımızda. Yağışların azalması, ülkemizin daha kurak hale gelmesi sonucu çok radikal önlemler alınması ve teknoloji altlığıyla dikey tarım, hayvancılık ve artan işsizliğe teknoloji dünyasına açılıp yazılımcı, donanımcı ihraç eder hale gelerek çözüm bulunabilir. Ülkemizin bir an önce toplu, entegre, planlı bir şekilde teknoloji insanı yetiştirmeye yatırım yapması kaçınılmazdır. Yeni yüzyılın bacasız sanayisi yazılım dünyasıdır. Ekonomik zorlukların çözümü teknoloji insanı yetiştirmeye dönük topyekûn eğitimdir.

2021’in sağlık, huzur, başarı ve mutluluk getirmesini dilerim.