Dijital Biz Dergisi | Özel Röportaj

İsmail KÖSEOĞLU

Bytedex

CEO

Nisan 2022

Bytedex Topluluk Temelli Kripto Borsası

Bytedex kripto alanında kendi kripto ekosistemini kurma amacıyla yola çıkan uluslararası bir kripto girişimi olarak son günlerde oldukça ilgi çekiyor.

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Öncelikle Bytedex olarak bizlere kendimizi tanıtma imkânı verdiğiniz için teşekkürlerimi sunuyorum. 1982 Manisa Demirci doğumluyum. Öğretmen anne babanın en büyük oğlu olarak ülkemizin hemen her bölgesinde ailemin görev rotasyonları nedeniyle bulundum. Nihai olarak annemin memleketi olan İzmir’e yerleştik ve 30 yıldır İzmir’de yaşıyorum. İzmir Karşıyaka Anadolu Lisesi mezunuyum. Akabinde Konya Selçuk Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü sonrasında ise Dokuz Eylül Üniversitesi Şehircilik Anabilim dalında master eğitimi ile devam ettim. 2018-2021 yılları arasında kripto ve blockchain teknolojleri üzerinde dünyanın önde gelen üniversitelerinin online MBA ve kurslarına katılarak bu alanda kendimi geliştirdim. 2011 Yılında Planmodern Mühendislik Bilişim ve Enerji Şirketini, 2017 yılında ABD’de Parcel Global Investments, 2020 yılında Estonya’da Bytedex Technologies Şirketini ortaklarımla kurduk ve halen iş dünyasında çalışmalarımıza devam ediyoruz. Plan MODERN ve diğer şirketlerimizde de gayrimenkul geliştirme, bilişim ve blockchain teknolojileri, yenilenebilir enerji projeleri ve yatırımları konularında aktif olarak faaliyet gösteriyoruz. 2017’den bugüne Müstakil İşadamları Derneği bünyesinde yer alıyoruz. Ayrıca sosyal sorumluluk olarak Emniyet Teşkilatı Vazife Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı İzmir Bölge başkanlığında yardım faaliyetleri yürütüyoruz. Blockchain teknolojileri ve kripto varlıklar konusunda farkındalığın arttırılması amacıyla ilerleyen dönemde Bytedex olarak, kadınlar, gençler ve yatırımcılara yönelik çeşitli sosyal faaliyetler yürütebilecek bir çatı organizasyon oluşturmayı da planlıyoruz.

Bytedex olarak ne gibi faaliyetler yürütüyorsunuz?

Bytedex bir kripto ekosistemi ve platformu olarak bugün globalde ve yerelde aslında birçok yeniliği getiriyor.

Bytedex olarak 3 farklı kripto borsası yürütüyoruz. Bunlardan Merkezi borsamız Byte Exchange 31 Aralık 2021 tarihinde devreye alındı ve şu anda on binlerce kullanıcı ile geçen birkaç aylık süre zarfında oldukça rağbet gördü. Bunun nedeni rakiplerine göre çok ileri teknolojileri bünyesinde barındırması. Byte Exchange eşleştirme motoru şu anda bir saniye içerisinde 10 Milyon işlem yapabiliyor ve bu rakamı ihtiyaca göre 85 Milyona çıkartabiliyoruz. Yani bütün Türkiye borsamıza gelip aynı saniyede işlem yapabilir. Bunun yanında aktif blocksync teknolojisi ile kripto yatırma ve çekme işlemleri kullanılan blockchain’in hızına bağlı olarak saniyeler içerisinde gerçekleşiyor. Şu anda Türk Lirası, ABD Doları ve Euro ile nakdi yatırma ve çekme işlemleri yapılabiliyor. Bunlara Hindistan Rupisi, Suudi Arabistan Riyali, Rus Rublesi ve diğer bir çok dünya para birimini de ilerleyen dönemde ekleyeceğiz. Byte Exchange aynı zamanda esnek arayüz tasarımı ile kullanıcılara kullanım alışkanlıklarına uygun olarak kullanım ekranını tasarlama imkânı veriyor. Bu anlamda ülkemiz içerisinde en iyi teknolojiye sahip, kullanıcılara birçok imkân sağlarken aynı zamanda kullanım kolaylığı sağlayan insanımızın özlediği istediği bir yapı olarak şu anda kullanımda.

Bunun yanısıra yine Bytedex.io ana sayfamızda Bytedex Crosschain swap platformu ile farklı ağlar üzerinde olsa dahi 200×200 farklı kripto coin ve token birbirleri ile en uygun piyasa fiyatı üzerinden alım satım ya da takas yapılabiliyor. Bu anlamda ülkemizde yine platform olarak bir ilki temsil ediyoruz.

Diğer önemli bir yeniliğimiz ise yine ülkemizin milli ve yerli olarak üretilen ilk kripto para cüzdanı olan Byte Wallet bugün muadilleri arasında başat özellikler barındıran bir kripto cüzdanı olarak yakın zamanda mobil uygulama marketlerinde ücretsiz olarak yer alacak ve kullanıma sunulacak. Bu ülkemizde üretilen ve global dünyaya sunulan ilk kripto cüzdanı olma özelliği taşıyor.

Diğer bir yenilik ise Bytedex Hybrid kripto borsamız. Bytedex Hybrid kullanıcıların herhangi bir borsa cüzdanında kripto varlıklarını tutmalarına gerek kalmadan doğrudan kripto cüzdanları ile blockchain üzerinde işlem yapabilecekleri bir borsa olarak geliyor. Bytedex’iin ana çıkış noktası bu hibrit yapımız. Dünyada bu alanda birkaç girişimden birini temsil ediyoruz ve bu alanda çok büyük yol aldığımızı söyleyebilirim. 2 yıldan beri bu yapıyı geliştiriyoruz. Tamamen kendi teknolojimiz ve yazılımımız olarak global kripto dünyasıyla 2023 başında buluşturmayı hedefliyoruz.

Tüm bunların yanısıra TokenLauncher platformumuz ile yeni çıkan projelerin borsamızda ön satışa çıkmasına aracılık edeceğiz. Yeni projeler için borsamız alım satıma hazır, kendi cüzdan uygulamamızla birlikte kullanıcılar yeni projeler için ciddi sorun olan kendi logo ve fiyatları ile bir cüzdanda yer alma imkânı elde etmiş olacak. Ayrıca Bytedex Community Forum ve Bytedex sosyal uygulamaları ile birlikte yeni projelerin tanıtılmasını kolaylaştıracak adımlar atıyoruz.

Bytedex olarak belki buradaki satırlara sığmayacak çok geniş bir ekosistemi hayata adım adım geçiriyoruz. Bu noktada merak edenleri hem sosyal medyalarda bizi takip etmesini hem bytedex.io sitesini gezmelerini ve diğer Bytedex topluluğu üyelerini hem bytedex.org adresindeki topluluk forumumuza hem de Telegram üzerinde topluluk gruplarımıza katılmalarını tavsiye ediyorum. Aynı şekilde Discord uygulaması üzerinde de yeni kanalımıza katılabilirler ve Bytedex ile ilgili çok detaylı bilgilere ulaşabilirler.

Kripto ve blockchain sektörü ile ilişkiniz nasıl başladı? Bugüne geldiğimizde hangi aşamadasınız?

Kripto sektörüne erken dönem adapte olan kişilerdenim. Sürecin başladığı 2009’dan itibaren takip ettiğim, nihai olarak 2014’te dünya için kanıtlanmış kullanım alanlarını idrak etmemle birlikte yoğun araştırma ve bilgi edinme şeklinde üzerinde çalıştığımız bir alan olarak Plan MODERN’in bilişim kısmında 2018’den bugüne blockchain teknolojileri konusunda araştırmalarımıza başladık. Bytedex o günlerden bugüne uzanan bilgi ve tecrübelerin ürünü diyebiliriz.

Bugüne geldiğimizde artık rekabet ve teknoloji gücü somut yapılar ile devam ediyoruz. Bytedex’te bir dönüm noktasındayız. Özellikle önümüzdeki birkaç ay içerisinde geliştirmesi devam eden blockchain ağımız ve hibrit borsamız hariç diğer tüm Bytedex bileşenlerini tamamlamış olacağız. 2023 ile birlikte blockchain ağımız ve bunun üzerinde çalışacak hibrit borsamızla birlikte dünya genelinde fark yaratacağımızı düşünüyoruz. Tüm bu çalışmalar ABD’den Çin’e oradan Hindistan’a, Endonezya ve Rusya’ya kadar çok uluslu 35 kişilik yazılım ekibi tarafından yürütülüyor. Destek ekiplerimiz ve Bytedex’te gönüllü olarak çalışan kişilerle birlikte 80 kişilik dev bir ekip şu anda Bytedex için çalışıyor.

Bytedex bu anlamda kripto sektöründe ciddi mesafeleri hızla alıyor. Kendine özgü teknolojileri ve blockchain felsefesinden esinlenilen modelleri ile yakın gelecekte de adını en çok duyacağınız kripto ekosistemlerinden biri olacak.

Bytedex olarak Topluluk temelli Borsacılıktan bahsediyorsunuz? Nedir Topluluk temelli kripto borsacılığı? Bu yaklaşımın ana amacı nedir?

Topluluk temelli kripto borsacılığı esas olarak blockchain’in dünyaya sunmuş olduğu merkeziyetsiz ve bireyleri öne çıkaran felsefenin kripto borsacılığına yansıtılmış hali diyebiliriz. Bunu anlamak için birkaç rakam vermek istiyorum. Bugün dünyanın top 10 kripto borsasının yıllık net karları 10-15 milyar dolar aralığında geziniyor. Bu rakamı daha net anlamak için şöyle bir kıyaslama yapayım. Ülkemizin tüm şirketlerinin yıllık karı 90 Milyar dolar civarındadır. Yani baktığımızda bu borsalar 85 milyonluk tüm Türkiye’nin özel sektörünün toplam karlılığının neredeyse %20’si kadar karlılık sağlıyorlar. Bu ülkemizde belli başlı yerel kripto borsaları için de geçerli. Geçen yıl için 1,5 Milyar TL vergi beyan eden borsalarımız var. Buradan hareketle kripto borsacılığının yeterli kullanıcı sayıları ile buluştuğunda hangi karlılık oranlarını bu şirketlere sunduğunu kolayca anlayabiliriz. Kripto borsacılığı bir tür aracılık hizmeti olarak sabit maliyetlere sahiptir. Yani kullanıcı sayısı arttıkça maliyetler aynı hızda artmaz bu anlamda üretim sektörü gibi ham madde ya da işçilik giderleri yoktur.

Bu noktada bu karlılığın nasıl oluştuğunu ve nereye gittiğini anlamamız gerekiyor. Bu karlılık kripto ticareti yapan kişilerden alınan komisyonlar, yeni listelenen projeler ve varlık yönetiminden kaynaklı gelirlerden oluşmaktadır. Ve şirketlere ciddi karlar olarak dönmektedir. Halbuki kripto varlıklar blockchain dünyasının ürünüdür ve blockchain felsefesinde üretilen fayda tüm kullanıcılarla bir şekilde paylaşılır. Kripto varlıkların ve blockchain üzerinde ortaya çıkan uygulamaların bu kadar ilgi görmesinin sebebi aslında bu paylaşım mantalitesidir.

Bytedex bu felsefeyi kripto alanında var olmak ve toplumun geniş kesimlerinin kriptoya adaptasyonuna yardımcı olmak amacıyla yeniden düzenleyerek bir fayda sağlamaya çalışıyor. Bu noktada kendi ekosistem token’imiz BEXT (Byte Exchange Token) Token ana bir işlev görüyor. BEXT Token yaklaşık 312 milyon adet arza sahip ve 212 milyon adet piyasa sirkülasyonuna sahip bir ekosistem tokeni ve Bytedex içerisinde hemen her noktada kullanım alanına sahip. BEXT ile %70’e varan komisyon indirimlerine sahip olunabilirken aynı zamanda yeni token’ların ön satışlarında da VIP ayrıcalıklar sağlıyor. Bunun yanı sıra kendi blockchain’imiz olarak tasarlanan Byte Chain üzerinde ve diğer tüm Bytedex destekli projelerde de kullanım alanına sahip.

Ancak bir kullanım alanı var ki, Kripto borsacılığı alanında devrim niteliği taşıyor. Biz buna Bytedex Stake diyoruz. Stake İngilizce bir tabir olarak kripto dünyasında kullanıcıların elindeki token veya coinleri gönüllü olarak belli amaçlar için kitlemesi diyebiliriz. Bytedex token ekonomisine baktığımız BEXT token bu anlamda ekosistem kullanıcılarına ciddi bir ödül imkânı sağlıyor.

Kısaca BEXT Token sahipleri, token havuzuna belli sürelerle ellerindeki BEXT tokenları kilitliyorlar. Bu kilitleme karşılığında ise BEXT olarak ödül alıyorlar. Ancak ödül olarak dağıtılan BEXT tokenlar, Byte borsası tarafından piyasadan gün içerisinde elde ettiği işlem karlarının %50’sine kadar alınıyor. Bu şekilde BEXT token her gün piyasada güçlü bir alıcısı olan aynı zamanda stake ödülü olarak dağıtılan tokenların arkasının boş olmadığı bir tür ekonomik yeniden dağıtım ortaya koyuyor. Bu model aslında doğrudan bir kripto borsasının net gelirleriyle desteklenen sürdürülebilir bir akış sağlayan dünyadaki ilk model. Eğer bu modeli bugün dünyanın en büyük borsası uygulamış olsaydı geçen sene kendi tokenini tutan kişilere 4 milyar dolar dağıtacaktı. Tabi bunu şu an hayal bile edemiyoruz ancak Bytedex olarak bunun mümkün olduğunu biliyoruz ve yakın zamanda uygulamaya başlayacağız. Kripto sektöründe güçlü rekabet şartlarını hep yenilikçi fikirler ve teknolojiler ile sağlayacağız.

Bytedex blockchain felsefesine uygun olarak katılımcı, çoğulcu ve paylaşımcı bir kripto ekosistemi olarak dizayn edildi. Şu anda borsamız 13 ayrı likidite sağlayıcı tarafından destekleniyor bu nedenle işlem altyapısı, hızı ve likidite imkanları ile eşsiz bir kullanıcı deneyimini de birlikte sunuyor.

İşte Bytedex sadece Türkiye’de değil dünyada toplulukların bir kripto borsasının yönetimine katılabildiği ender bir kripto borsacılığını da öneriyor. Bu kapsamda bir ülkede kayıtlı kullanıcı sayısı 50 bin kişiyi geçtiğinde o ülkenin Bytedex topluluğundan bir kişiyi ellerindeki BEXT token miktarınca oy vererek seçmelerini ve şirket yönetimine atamalarını istiyoruz. Topluluk temsilcisi tam zamanlı olarak 2 yıl boyunca görev alacak ve o ülkedeki topluluk geliştirme faaliyetlerini yürütecek.

Bu anlamda toplulukların yönettiği, elde edilen kazançlardan topluluğun yukarıda kısaca saydığım ödüller yoluyla faydalandıkları, Bytedex ekosistemi içerisinde öncelikli olarak imkân ve fırsatlara eriştikleri yegâne bir alan olarak Bytedex topluluk temelli bir model ile kripto dünyasındaki zorlu rekabet şartlarını kendi lehine çevirmeyi amaçlıyor. Bu modelin başarısı kripto ekosistemi içerisindeki diğer yapıları da dönüştürecektir.

Byte Exchange bir kripto borsası olarak ne gibi yenilikler getiriyor? Ülkemizi globalde temsil edebilecek bir altyapıyla mı geliyor yoksa hedefiniz sadece Türkiye mi?

Byte Exchange globalde rekabet edecek şekilde dizayn edildi ve tasarlandı. Bugün 2022 yılının tüm teknolojilerini her alanda bünyesinde barındırıyor. Öncelikle şunu bilmemiz gerekiyor ülkemiz kripto sektörü ile çok ilgili, milyonlarca Türk vatandaşı kripto projelerine yatırım yapıyor ve bu projelerin coin’lerini, token’larını alıp satıyorlar. Maalesef bugüne kadar ülkemizde bu değişimin hızına mevcut yapıların ayak uyduramadıklarını görüyoruz. Kripto paralar bir teknolojik gelişmenin ürünüdür. Hemen hemen her kripto para bu alanda bir değişimi vaat etmekte ve teknoloji ile iç içe geçmiş bir dünya oluşturmuştur. Bu teknolojik değişimi ve gelişimi temsil eden kripto varlıkların alım satımının yapıldığı kripto para borsaları da tam olarak bu teknolojik değişimi yansıtmaları gerekmektedir.

Byte Exchange bu bilinçle yola çıkmış bir girişim olarak Bytedex’in bu vizyonunu yansıtacak şekilde inşa edildi diyebilirim. Eşleştirme motorumuzu, ABD’nin ünlü hisse senedi borsalarının ve finans kuruluşlarının borsacılık yazılımlarını yapan bir firma ile ortak geliştirdik ve kripto dünyasına uyarladık. Bu anlamda ciddi işlem kapasitesi elde ettik. Güzel kullanışlı bir arayüz ve 50 ayrı katmandan oluşan yapay zekâ destekli güvenlik mimarisi ile donattık. Bunun yanısıra ABD şirketi Fireblocks ile mevcut borsamızdaki kullanıcıların fonlarının korunması konusunda anlaştık ve hizmet almaya başladık. Çok gelişmiş borsacılık API’lerimiz vasıtasıyla anlık veri akışları ya da iyi trader’lar için uygulamalar geliştirme imkanları sağladık.

Byte Exchange’de yıl sonuna kadar toplam 300 işlem çifti sayısına ulaşacağız. Önümüzdeki yıl içerisinde bu rakamı 800 ila 1.000 arasına yükseltme hedefimiz var. Şu anda bu yıl gerçekleştireceğimiz işlem çifti sayısı bile ülkemiz için bir rekor anlamına geliyor.

Bunun yanısıra Borsa içi satış platformumuz ile yeni projelerin ön satışlarında öncelikli bir borsa olmayı hedefliyoruz. Ülkemizde birçok yatırımcı yeni projelere erişmek için yabancı borsalara gidiyor, Byte Exchange, ülke insanımızın doğrudan ve kolayca yeni projelere ulaşabilecekleri bir kripto borsası olacak. Güçlü teknolojik altyapımızı bu alanda da öncelikle Türk projeleri olmak üzere yeni girişimlere de açacağız.

Byte Exchange yeni bir kullanım deneyimi sunuyor bu anlamda sayfalarca anlatmak yerine kişilerin borsamızı deneyimleyerek kendi tecrübelerini edinmeleri daha doğru olacaktır. Bytedex.io sayfasında menüden “Exchange” sekmesine tıklayarak borsamıza ulaşabilirler. Byte Exchange global bir borsa olarak varsayılan dili İngilizcedir. Kullanıcılar sağ üstte bulunan menüden “Settings” (Ayarlar) kısmından dil olarak Türkçe’yi seçebilirler.

Birçok yabancı kripto para borsası ödül programları düzenliyor Byte Exchange ödül programları var mı? Ya da Kullanıcının sizi tercih etmesi için özel teşvikleriniz var mı?

Bizim yine kendimize has özel imkanlarımız var. Kullanıcılara borsanın net %50 gelirleriyle desteklenen stake imkanının yanısıra BEXT Token ile komisyon ödeme imkânı getiriyoruz. Aynı şekilde cüzdanlarında BEXT Token tutmaları karşılığında %75’e varan komisyon indirimleri sağlıyoruz.

Bunların içerisinde ilk 100.000 kullanıcıya özel 3 kademe şeklinde %35 komisyon geliri imkânı sunuyoruz. Kullanıcılar arkadaşlarını borsamıza getirdiklerinde arkadaşlarından borsamızın kesmiş olduğu toplam komisyonun %35’i doğrudan hesaplarına geçiyor ve bunları anlık olarak kullanabiliyor ve harcayabiliyorlar. Bu noktada başka hiçbir borsada bulamayacakları bir kazanç elde etmiş oluyorlar.

Bytedex olarak kuruluş aşamasında kullanıcılara özel birçok cezbedici imkan sunuyoruz. Bunlardan bir diğeri de bytedex.org adresinden ulaşabilecekleri Bytedex Topluluk forumu. Forumumuzda basit bazı görevleri yaparak Bytedex eğlen kazan token’ı JIM Token kazanabiliyorlar ve JIM token şu anda Byte Exchange üzerinde USDT ve BEXT pariteleri ile işlem görüyor. Yani forum üzerinde ve diğer sosyal mecralarımızda zaman geçirdikçe JIM token kazanıyorlar. Yakın zamanda sosyal alanda kendi global kripto medyamızı devreye aldık. Cubecrypto.io adresinde İngilizce dilinde son dakika kripto haberlerini veriyoruz. Ayrıca Türkçe olarak da yakın zamanda faaliyetlere başlayacak. Bu anlamda Bytedex sosyal alanda da kullanıcıları destekliyor.

Bytedex olarak ana hedef kitlemiz gerçekten iyi hazırlanmış bir ortamda kripto dünyası ile birlikte işlem yapmak isteyen kişiler. Bu nedenle doğrudan bu kesimi kendimize çekmek üzerine programlar tasarladık ve geleceğe dönük oldukça yenilikçi ödül sistemleri tasarlıyoruz.

Bizler de yıllar boyunca kripto dünyasında var olan, alım satım yapan, kripto varlıkları, yeni projeleri takip eden kişileriz. Dolayısıyla kullanıcıların beklentilerini net olarak biliyoruz ve anlıyoruz. Bytedex, hem topluluğumuzun hem de kullanıcılarımızın en ufak değerlendirmesini dikkate alıyor ve gerekli düzenlemeleri yapıyor. Bu noktada ödül programları çerçevesinde de aynı anlayışla hareket ediyoruz.

Son zamanlarda ülkemizde kripto paralar ve borsaları oldukça ilgilendiren yasa tasarısı konusu çokça konuşuluyor. Bu konuda neler söylemek istersiniz?

Son zamanlarda bu konuda çok farklı mecralarda ciddi tartışmalar yürütülüyor. Bytedex olarak biz de görüşlerimizi çeşitli kanallardan karar alıcılara ilettik. Genel olarak kripto varlıkların tanımlanması ve devlet nezdinde ne olduklarına yönelik olarak bir tanımlama çok gerekli. Bunun akabinde bu varlıkların doğru tanımlanması ile birlikte birçok sorun kendiliğinden çözülebilecektir.

Kullanıcıların kripto alım satım platformlarına yerelde ve globalde üye olurken verdikleri bilgiler çok önemli. Bu verilerin mutlaka denetlenmeli ve gerekirse yurtdışı borsalarına üye olmada kullanabilecekleri alternatifler devletimiz tarafından geliştirilmeli.

Bockchain dünyası bireysel özgürlük üzerine kuruludur. Bu nokta kripto varlıkların değerini insanlar kendi aralarında belirlemektedir. Bu nedenle kripto varlıklardan elde edilen gelirler vergiye tabi olmamalıdır. Kripto alım satım platformları ülkemizde vergiye tabi tutulabilir şeklinde bir anlayış var. Ancak Türkiye’deki kripto alım satım platformları vergi verirken, Türk kullanıcıların %90’na yakını yurtdışı borsalarda işlem yürütüyor. Ve yurtdışındaki borsalar herhangi bir vergi ödemiyorlar. Bu noktada bakıldığında ülkemizde kripto varlık borsalarının vergilendirilmesi de haksız rekabete yol açacak bir uygulama olacaktır. Ülkemizde sosyal medya devleri faaliyet gösteriyorlar. Hepimizin bildiği gibi vergi noktasında herhangi bir uygulama sürdürülemedi. Açıkçası ya yurtdışı borsalar da yerli borsalar ile aynı şartlara tabi olmalı veyahut da onlara uygulanamayan kısıtlamalar yerli kripto alım satım platformlarına da uygulanmamalıdır.

Diğer taraftan dünyadaki uygulamalara baktığımızda lisanslama uygulamaları yapılıyor ve blockchain girişimlerinin kendi ülkelerinde yer seçmesi için ciddi teşvik edici hukuki ve yasal düzenlemeler yapılıyor. Türkiye hukuki altyapıyı kurarken iyi denetlenebilen şeffaf düzenlemeler ile blockchain yapılarına yaklaşmalı. Bugün diğer bir husus da kripto alım satım platformlarına sermaye şartı getirilmesi gibi öneriler duyuyoruz. Bakın ülkemizdeki gençlerimizin hiçbiri fintech alanında bir startup üretemiyor. Bunun nedeni birçok ödeme kuruluşu için getirilen sermaye şartı olmuştur. Aynı şeyi kripto alım satım platformları için tekrarlarsanız artık ülkemizde gençlerimiz bir startup kurup bu alanda faaliyet gösteremeyecek demektir. Kripto alım satım platformu dediğimizde eğer şirketlerin sahip olduğu merkezi borsalar kastediliyorsa unutmayın ki merkeziyetsiz olarak faaliyet gösteren kripto alım satım platformları da vardır. Bu noktada itibari para kullanmadıkları için ve tamamen merkeziyetsiz oldukları için herhangi bir şekilde bunlara müdahale etme imkânı da yoktur. Yapılacak olan düzenlemeler tüm ihtimalleri düşünerek yeni girişimlerin önünü maddi ya da hukuki olarak kesmeden yapılmalıdır.

Birçok ülke bu noktada görece düşük lisanslama ücretleri ile lisans vermekte ve asıl ilgilenilmesi gereken konular olan kara para ile mücadele, kullanıcı güvenliği ve işlemlerin denetlenmesi konularına yoğunlaşmaktadır. Türkiye bu anlamda Estonya, Portekiz, Kanada, ABD ya da İsviçre gibi ülkelerin uygulamalarını örnek alabilir. Karar alıcılarımızın bu yönde bir anlayış ile ülkemizde blockchain girişimlerinin önünü kapatmak yerine destek olacak yasal düzenlemeler yapacaklarına inanıyoruz.