Dijital Biz Dergisi | Yazar

Dr. Erol ÖZGÜNER

Kasım 2020

Oyun Değiştiren Teknolojiler

Bazen öyle teknolojik gelişmeler ile karşılaşıyoruz ki, o ana kadar bildiklerimizi hemen unutup veya alışkanlık düzeyinde terk edip, bu yeni çözüme, hizmete, servise adeta sarılıyoruz. Çünkü aslında ihtiyaç olana çok daha verimli ve hızlı sunulan çözümler, kullanıcılar tarafından hemen kabul edilip uygulanmaya, kullanılmaya başlıyor. Örneğin Facebook, WhatsApp vs. gibi. Bu yazıda sizlere, önümüzdeki dönemin oyun değiştiren teknolojik gelişmelerinden birisi olmaya aday Starlink projesinden ve olası etkilerinden bahsetmeye çalışacağım.

21. yüzyılın başları ile birlikte teknolojinin yaygın şekilde mobilleşerek hayatlara girmesi, sonrasında 3G teknolojisi ile ses ve SMS iletişiminden dataya kayış ve devamında 21. yüzyılın ikinci 10 yılı boyunca artan data isteği tüm teknolojik gelişmelerin temeline veri ve veri iletimini yerleştirmiş oldu. Bu teknolojilerin olmazsa olmazı fiber altyapı. Altyapınız ne kadar yaygın ve geniş bir bantta ise data hızınız ve erişiminiz de o kadar yüksek ve sürekli hale geliyor. Mobil haberleşmenin yaygınlaşmasının yanında, WiFi sistemlerindeki gelişim de benzer hızlarla devam ediyor. Hatta acil durum haberleşmelerinde mobil haberleşmenin kapasite ve boyutlandırma problemleri nedeniyle, bütün haberleşme altyapısı WiFi üzerine biniyor desek abartmış olmayız.

Evet temel ve kısa haberleşme bilgilerinden sonra şimdi Elon MUSK’a geçebiliriz. Teknoloji dünyasının dahi çocuğu, yine karşımıza farklı bir proje ile çıktı. Projenin adı STARLINK, amacı dünya genelinde yüksek hızlı internet erişimi. 550 km mesafede dünya yörüngesine ilk fazda yerleştirilecek 12.000 uydu ile bir uydu takımyıldızı serisi oluşturulacak. Sonrasında toplam uydu sayısı 42.000’e çıkarılacak. 2019 mayıs ayında yörüngeye yerleştirilmeye başlanan uyduların gönderilme işlemleri hummalı bir şekilde halen devam ediyor. Uyduların yörüngenin yakın bir uzaklığına yerleştirilmesi uydu haberleşmesindeki en önemli problem olan gecikme sorununa da çözüm olacak gibi gözüküyor.

Erişim hızının 1 Gbit olması şirket taahhüdü olarak sunuluyor. Bu durum yıllık geliri 1 trilyon dolar olan internet bağlantı gelirlerinden alınacak pay düşünülürse oldukça iştah kabartıcı duruyor.

Genel bilgilerini verdiğim gelişme ile ilgili iki konuyu görüş ve tartışmalarınıza sunmak istiyorum. Birincisi IoT teknolojilerindeki bağlantı konusu. Bilindiği gibi, IoT teknolojilerinde sensör verileri bir bağlantı teknolojisi üzerinden IoT platformlarına ulaştırılıyor, buralarda NbIoT, LoRA WAN, Mesh network, RF gibi teknolojileri kullanılıyor. Ancak hiçbir çözüm tek başına tüm gereklilikleri karşılayabilmiş değil. Acaba Starlink connectivity çözümü için uçtan uca bir alternatif olabilir mi?

İkinci sorum daha genel, dünya bildiğiniz gibi 4G teknolojisinden 5G’ye ve daha yüksek data hızlarına gitmek için çalışıyor. Tam da bu noktada, bu proje 5G’nin rakibi olacak mıdır? Olacaksa hangi sınırlara kadar birbirlerinin alternatifi hangi sınırlarda birbirlerinin tamamlayıcısı olacaklardır. Sanırım bu soruları önümüzdeki günlerde çok daha yoğun olarak tartışmaya başlayacağız, ama kullanıcılar için yeni deneyimler ve daha yüksek data hızları kaçınılmaz. 2021, teknoloji altyapısındaki gelişmeler açısından hareketli bir yıl olacak. Heyecanla bekliyoruz.